نقش شتر، بز کوهی، گوزن و گوسفند که نشان از برکت در زندگی او و فرزندانش است.

کوه و خورشید را بر جان گلیم می‌نشاند تا گرمی و روشنی را به سیاه چادر زندگیش آورد و خدا قوتی باشد برای مردش که تازه از هی هی گوسفندان بازگشته است.

با خلق درخت و شکوفه‌هایش بر تار و پود گلیم نقش بهار و تلألوی دوباره زندگی را در رگ‌های افراد خانواده به گره می‌نشاند.

ستاره‌ای که درخشش آن، تاریکی آسمان و کوه را به درکرده، و زن پیر را در کوه‌های آلاداغ و شاه جهان به تحرک وا داشته است.

نقش عقاب که صلابت و ابهت ایل عشایر را در ذهن‌ها به تصویر می‌کشد تا مبادا روزی به دست فراموشی سپرده شود.

گلیم سفره کردی یکی از صنایع دستی خراسان شمالی است که در گذشته توسط اقوام عشایر کرمانج این استان بافته می شد اما اکنون این هنر دست در بیشتر مناطق این استان بافته می شود، تولید این صنعت دست در این استان آنقدر مهم و گسترده است که نام بجنورد مرکز خراسان شمالی عنوان شهر ملی گلیم را از آن خود کرده و حتی در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است و قرار بر این است تا با حضور وزیر میراث فرهنگی جشنی در این رابطه در استان گرفته شود.

در ادبیات فارسی عموماً گلیم با زیلو یا جاجیم و… به یک معنی بکار رفته‌است ولی به‌طور مشخص گلیم فرشی است که از بافتن پود بر تارهایی که بر دار افراشته تنیده شده‌است بافته می‌شود و از دستگاه کمکی نظیر ماسوره و… استفاده نمی‌شود که این مورد، تفاوت گلیم با زیلو یا جاجیم و انواع دیگر ذکر شده در ادبیات است.

گلیم در هر منطقه طرح مختص به خود را داراست و عموماً به عنوان فرش جل اسب، نوار چادر و سفره کردی به کار می رود.

دامنه نقوش ونگاره ها در گلیم خراسان شمالی ،بسیار وسیع ،متنوع و پرتعداد است.

در بافت این گلیم، از نقوش و نگاره های ساده، بی پیرایه و زیبا استفاده های فراوانی می شود.

به یاد داشته باشیم که دربافت گلیم روش و قائده ثابت و تعیین شده ای برای استفاده و بهره جویی از نقوش وجود ندارد از این روی چیدمان نقوش، شکل و فرم موتیف ها بسته به انگیزه فردی بافنده، وضعیت روحی و شرایط زیستی او، ممکن است تغییر یابد.

نقوش و نگاره های گلیم خراسان شمالی را باید در پنج دسته بندی مشخص تجزیه و تحلیل کرد، نقوش هندسی، جانوری، گیاهی، انسانی ونقوش اسطوره ای.

تعداد زیادی از نقوش و نگاره های به کار رفته در گلیم خراسان شمالی دارای نام و عنوان هستند.

این نقوش که در نوع خود سمبل هایی دیرپا و دارای ریشه هستند، معرف زندگی و حتی حالات روحی بافنده ها بوده و در شناسایی قدمت و اصالت آثار بافته شده جنبه کلیدی دارند.

همچنین محیط طبیعی، باورهای فکری، مولفه های فرهنگی، نوع نگاه و سلیقه بافندگان ازعواملی هستند که درخلق نقوش و نگاره موثر بوده اند.

چین، جاگل، هیو، قایخ، زولی، زی، پژ، چوچک، زون، بوته، بوته قایخ، بوته گلی، شه، منات، شالچه، مشک، جیران، ریوی، ده وه، مریشک، هستک، استنک، دیک، ترمانیک، هفشان، دار، گیزانیک و…ازجمله اسامی موتیف ها نقش ها ونگاره های گلیم سفره کردی است.

تعداد زیادی از زنان عشایر و همچنین ساکن در شهر و روستا مشغول بافت این هنر دست هستند اما متاسفانه اعمال تحریم های ظالمانه و همچنین شیوع ویروس کرونا در زمینه خرید و فروش این محصول خلل ایجاد کرده است.

معصومه ذوالفقاری مدیر عامل شرکت فرش و گلیم روژین در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه بافت سفره کردی یکی از دست بافته های داری مهم در خراسان شمالی است، گفت: بافت این محصول در این استان از رونق خاصی برخوردار است و بسیاری از زنان خانه دار بافت این محصول را به عنوان یک شغل خانگی و برای کسب درآمد در خانه هایشان انجام می دهند.

وی با بیان اینکه اما چندسالی است که تحریم ها و شیوع کرونا بر خرید و فروش این محصول تاثیر گذاشته است، افزود: در حال حاضر وضعیت تولید نسبت به خرید محصول بهتر است بطوریکه بافندگانی که مشغول بافت سفره کردی بودند، تعداد زیادی از آن ها مشغول این کار هستند.

ذوالفقاری ادامه داد: در این میان وضع خراب برای افرادی است که سفارشات بافت به تولیدکنندگان می دادند و یا اینکه گلیم های تولید شده را از بافندگان خریداری می کردند.

وی با اشاره به اینکه قیمت سفره کردی نیز افزایش یافته است، اظهارکرد: با افزایش قیمت ۳۰ تا ۵۰ درصدی در این محصول مواجه هستیم اما از آن سو قیمت نخ(ماده اولیه بافت سفره کردی) نیز به همان اندازه افزایش یافته است.

وی تصریح کرد: همیشه نخ مورد نیاز بافندگان خود را از عمده فروشی های شهرهای بزرگ همچون مشهد تهیه می کردم اما آن ها نیز از فروش نخ به امید اینکه قیمت آن ها بالاتر رود، خودداری می کردند.

وی گفت: ۵۰ تا ۶۰ بافنده برای این شرکت گلیه سفره کردی را تولید می کردند که به علت بازار خراب فروش و قیمت بالای نخ در حال حاضر این تعداد به نصف رسیده اند.

ذوالفقاری افزود: سالانه نیز حدود دو هزار متر مربع سفره کردی توسط این شرکت خریداری می شد که این میزان نیز به نصف رسیده است.

وی گفت: علاوه بر تحریم، متاسفانه کرونا بر صادرات، برگزاری نمایشگاه ها جهت عرضه این محصول تاثیر گذاشت و تا این ویروس از بین نرود کاری برای رونق این هنر دست، برنمی آید.

وی تاکید کرد: در حال حاضر خریداران سفره کردی آن ها را از بافندگان خریداری و آن را تبدیل به سرمایه می کنند، به امید آنکه روزی اوضاع خوب شود و بتوانند گلیم های دپو شده را بفروشند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا