کاهش ۶۳ درصدی بارندگی و افزایش ۳.۲ درجه‌ای دمای هوای بهمن‌ماه در استان گلستان به وضوح نشان می‌دهد که تغییراتی در وضعیت آب و هوایی این استان در حال شکل گرفتن است.

شاید این روزها قدم زدن در کنار درختان به شکوفه نشسته آلو و هلو حس طراوت و زندگی دوباره را به انسان دست بدهد و خاطره‌ای شیرین با عکس گرفتن در کنار آن برای شما به یادگار بماند اما در اول اسفند و شکوفه؟ به این فکر کرده‌اید شکوفه‌هایی که نویدبخش بهار هستند، چرا در این موقع سال سر از شاخه‌های درختان بیرون آورده‌اند؟

این شکوفه‌های زیبا که به نوعی مهمان ناخوانده ما بودند، چند روز دیگر بیشتر جلوی چشمان ما نخواهند بود؛ هواشناسی پیش‌بینی کرده که از امروز سامانه سردی وارد گلستان شود و دمای هوا به زیر صفر درجه برسد و این مسئله باعث از بین رفتن شکوفه‌ها خواهد شد و در واقع درآمد یک سال باغداران به هیچ می‌رسد.

محصولات زراعی گلستانی‌ها نیز امسال از تغییرات اقلیمی بی‌بهره نبوده و طبق اعلام مسئولان کشاورزی این استان، بخش قابل‌توجهی از مزارع گندم، جو و کلزا به علت عدم بارندگی مناسب سبز نشده‌اند.

تغییر اقلیم امروز به چالش اصلی بخش کشاورزی در گلستان تبدیل شده است که بی‌توجهی به آن در نهایت به امنیت غذایی کشور اثر می‌گذارد. کارشناسان معتقدند که امسال روند تغییر اقلیم در گلستان نسبت به سالهای گذشته متفاوت بوده و شدت آن افزایش یافته و برای سازگاری و کاهش اثرات آن باید تمهیدات جدی اندیشیده شود.

مریم قجر_کارشناس باغبانی جهاد کشاورزی گلستان در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: امسال با توجه به گرمای نابهنگام یک ماه گذشته در اقلیم استان گلستان، گونه‌های دانه‌دار و هسته‌دار در منطقه یک ماه زودتر از موعد به گُل نشسته‌اند.

وی با اشاره به اینکه انتظار داشتیم این روند همانند سالهای قبل از فروردین‌ماه آغاز می‌شد، خاطرنشان کرد: از حدود دو هفته قبل به‌تدریج تورم جوانه‌های درختان دانه‌دار و هسته‌دار را در مناطق مختلف استان با شدت متفاوت داریم.

این کارشناس باغبانی با بیان اینکه در چند سال گذشته این شدت از گرما را در فصل زمستان در سطح گلستان نداشتیم، گفت: در این شرایط درخت از نظر فیزیولوژیک بر این باور رسیده که به فصل بهار نزدیک شده و فعالیت‌های رشدی‌ خود را از سر گرفته است.

وی بیان کرد: به زیر گل رفتن زودهنگام، تا حدی در روند فیزیولوژیک و باروری درختان مؤثر خواهد بود اما میزان تأثیر آن به رخ دادن یا ندادن سرمای دیررس بهاره بستگی دارد. با توجه به پیش‌بینی هواشناسی، اسفندماه سرمای دیررس بهاره را در گلستان خواهیم داشت و به همین خاطر جوانه‌های متبلور شده که آمادگی تشکیل میوه را دارند، تحت تأثیر قرار می‌گیرند و این مسئله منجر به کاهش باروری اقتصادی محصول نهایی خواهد شد.

قجر با تأکید بر مدیریت منظم باغات میوه، گفت: کودهای پتاسه و فسفر می‌توانند از خطرات تنش درختان جلوگیری کنند. این تیمار مدیریتی تغذیه‌ای را در ماه آخر زمستان هم به باغداران توصیه می‌کنیم. البته تمهیدات در نظر گرفته شده باید در یک بازه زمانی مشخص انجام شود و به‌عنوان نمونه اگر سرمای دیررس بهاره در هفته اول فروردین‌ماه اتفاق بیافتد، نمی‌توان چند روز قبل از آن از این روند جلوگیری کرد و اگر سرمازدگی رخ دهد، هیچ‌گونه عملیات مدیریتی باغبانی نمی‌تواند جلوی آسیب را بگیرد.

وی با اشاره به اینکه فرایند رسیدن گل‌ها به مرحله فندقی شدن تقریباً ۴۵ تا ۵۰ روز به طول می انجامد، گفت: زمانی که درخت بحران‌های مختلف از جمله سرمازدگی و وزش باد را پشت سر گذاشت و به مرحله فندقی شدن رسید، از محلول‌پاشی فروت ست(ازت، روی و بر) برای تثبیت میوه بر روی درخت استفاده می‌شود.

این کارشناس باغبانی با اشاره به اینکه معمولاً درختان هسته‌دار نسبت به دانه‌دار تأثیر بیشتری از تنش‌ها می‌پذیرند، بیان کرد: در گلستان سطح کشت گونه‌های هسته‌دار مانند هلو، شلیل و آلو بیشتر گونه‌های دانه‌دار است.

مجموعاً ۱۱ هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی استان گلستان زیر کشت گونه‌های هسته‌دار و دانه‌دار رفته که غالب آنها در شهرستان‌های بندرگز، کردکوی و گرگان قرار دارند. سال گذشته ۱۴۰ هزار تن محصول در این باغات تولید شد که امسال با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی مبنی بر بارش برف و یخ‌زدگی، انتظار می‌رود با کاهش تولید روبه‌رو شویم.

تأثیرات تغییر اقلیم تنها به باغات گلستان آسیب وارد نکرده و بخش زراعی این استان نیز آسیب زیادی از کاهش بارندگی متحمل شده به‌طوری‌که معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان گفته است که کاهش بارندگی باعث شده محصولات زراعی استان یک ماه تا ۴۵ روز کاهش رشد داشته باشند.

محمدرضا عباسی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: بیشترین تأثیرپذیری خشکی در منطقه شمال استان که اراضی آن شوری بیشتری دارند، رخ داده و متأسفانه ۳۲ هزار هکتار از مزارع جو در این مناطق سبز نشده است. در محصول گندم نیز ۳۰ تا ۴۰ هزار هکتار از اراضی دچار آسیب صد درصدی شده است.

وی با اشاره به اینکه کاهش بارندگی را در تمام نقاط استان داشتیم، بیان کرد: کاهش بارندگی‌ها در برخی شهرستان‌ها به ۶۸ درصد هم رسیده است. در شهرستان‌های غربی استان که همه‌ساله بارندگی‌های مناسبی داشتیم نیز با کاهش قابل‌توجه بارندگی روبه‌رو هستیم.

عباسی خاطرنشان کرد: امسال در مناطق جنوبی استان که کیفیت خاک بهتری دارند هم در محصولات گندم، جو و کلزا خسارت قابل‌توجهی داشتیم. با همکاری کارشناسان مختلف به دنبال تمهیداتی هستیم تا خسارت‌ها را به حداقل برسانیم.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان در ادامه تصریح کرد: بر اساس پیش‌بینی هواشناسی از فردا تا شنبه هفته آینده دمای زیر صفر درجه را در گلستان خواهیم داشت که این مسئله به باغات استان که امسال یک ماه تا ۴۵ روز زودتر وارد فاز شکوفه دهی شدند، آسیب جدی خواهد زد.

 عباسی خاطرنشان کرد: در این فرصت باقیمانده، برای کاهش خسارت سرمازدگی می‌توان اقدام به آبیاری به‌صورت بارانی و یا غرقابی و ایجاد دود با استفاده از آتش زدن بقایای گیاهی کرد. البته دستورالعمل‌های فنی دیگر در حال تدوین است که بزودی به کشاورزان اعلام خواهد شد.

وی بیان کرد: با توجه به تغییر اقلیم در استان، به کسانی که قصد ایجاد باغات جدید را دارند توصیه‌شده که برای کشت درخت از ارقام مقاوم به سرما و دیر گل استفاده کنند. برخی از این گونه‌ها شناسایی و در دست تکثیر برای توزیع در بین باغداران هستند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان به تأثیر سرما به محصولات زراعی نیز اشاره کرد و افزود: گیاه کلزا در مرحله گلدهی قرار دارد و سرمای زیر صفر درجه، گل‌ها را از بین خواهد بود اما این گیاه از خاصیتی برخوردار است که می‌تواند مجدد گل‌دهی و عملاً خود را ترمیم کند.

وی افزود: حدود ۱۵ درصد از مزارع جو و گندم استان در مرحله جوانه‌زنی و دو برگی هستند که در این مرحله امکان آسیب پذیری گیاه در مقابل سرما وجود دارد. البته در مزارعی که گندم و جو در مرحله پنجه‌زنی قرار دارند، مشکلی ایجاد نخواهد شد و بعد از سرما، با استفاده از برخی کودها می‌توان گیاه را احیا کرد.

عباسی خاطرنشان کرد: کشاورزان برای کاهش خسارت سرمازدگی به کلزا، گندم و جو می‌توانند در صورت فراهم بودن سیستم‌های آبیاری، در زمان اوج سرما نسبت به آبیاری مزرعه اقدام کنند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان در ادامه با تأکید بر اینکه امسال آثار تغییر اقلیم را به وضوح مشاهده می‌کنیم، گفت: باید اقداماتی از جمله تکمیل سیستم‌های آبیاری و استفاده از آب چاه در کشت پاییزه برای کاهش تأثیر تغییرات اقلیم اندیشیده شود.

عباسی با اشاره به اینکه تمهیدات در نظر گرفته شده برای کاهش اثرات تغییر اقلیم نیاز به مشارکت مردم دارد، گفت: تحقیقات بر روی سامانه ضد سرما در باغات انجام و تجهیزات آن توسط شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی ساخته شده و نیاز است که باغداران در این بخش سرمایه‌گذاری کنند. در یکی از باغات گرگان از این سامانه استفاده شده و بسیار مؤثر بوده است.

خلق‌ و خوی طبیعت طی سال‌های اخیر با توجه به فعالیت‌های انسان ها از نظم خود خارج شده و مطلبد که خودمان را با شرایط جدید به وجود آمده وفق دهیم.

انتهای پیام

منبع:ایسنا