شهر قزوین دارای ۴۳ خانه تاریخی ثبت‌شده در فهرست ملی است و بقیه خانه‌های تاریخی این شهر دست افراد مالک بوده و مورداستفاده شخصی قرار دارد؛ خانه و حسینیه امینی‌ها، ازجمله این خانه‌های زیبا و اعیانی قزوین است که توسط حاج محمدرضا امینی از اعیان و تجار قزوین در مغرب رودخانه «دزج» ساخته شد.

به گزارش ایسنا منطقه قزوین، با گذر از محله‌های قدیمی چون دیمج، پنبه ریسه و درب کوشک متوجه می‌شوی که بسیاری از این خانه‌های این محلات، با معماری ایرانی توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

با ورود به خیابان مولوی نرسیده به چهارراه منتظری یکی از زیباترین خانه‌های قدیمی خودنمایی و توجه هر رهگذر و بیننده‌ای را جلب می‌کند.

خانه امینی‌ها که قدمتی 180 ساله دارد در دوران ناصرالدین‌شاه قاجار توسط محمدرضا امینی‌ها احداث‌شده است؛ این ساختمان در سال ۱۲۷۵ هجری قمری با صرف هزینه 48 هزار تومان در دو طبقه ساخته شده است.

در اوایل ساخت، این خانه کاربری مسکونی داشته است که از ۱۵۰ سال پیش مالک تصمیم می‌گیرد آن را به‌عنوان حسینیه وقف امام حسین(ع) کند و در وصیت‌نامه خود قید می‌کند که از این خانه باید تا ۹۹ نسل به‌عنوان حسینیه استفاده شود و در حال حاضر این خانه تاریخی دست نسل پنجم است و در ایام عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) میزبان عزاداران است.

این خانه تاریخی ۱۸۰ سال پیش بزرگ‌تر از حال حاضر و دارای ۱۶ عمارت و ۱۴ حیاط بوده است که طی گذشت زمان در اثر خیابان‌کشی و تقسیم بین وراث ۳ تالار و ۴ حیاط از آن به‌جامانده است.

زیبایی این خانه به هنرهای ایرانی است که در آن به‌کاربرده شده است که ازجمله این هنرها می‌توان به گچ‌بری، نقاشی و اُرُسی‌های زیبای به‌کاربرده شده در آن اشاره کرد.

برای ورود به این بنای تاریخی باید از جنوب عمارت وارد شد جایی که نمای زیبا و حیاط سرسبز توجه را جلب می‌کند؛‌ در ابتدای بازدید، تالار جنوبی اولین تالاری است که می‌توان بازدید کرد.

ابعاد این تالار ۱۰ متر در ۵ متر بوده و سقف آن نیز قاب‌بندی شده یعنی روی چوب نقاشی کشیده شده است و مانند سقف‌های کاذب امروزی عمل کرده است.

|
در این خانه سه نوع در مشاهده می‌کنیم، درهای ورودی تالار که به‌صورت کشویی و به سبک ژاپنی باز و بسته می‌شود؛ درهای بین دو تالار نیز روی پاشنه می‌چرخد و لولا ندارد و دیگری نیز درهای اُرُسی است که به‌صورت عمودی بالا و پایین می‌شوند که شیشه‌های رنگی این درها زیبایی خاصی به بنا می‌دهد چراکه هنگام تلالو آفتاب انعکاس آن به کف تالار می‌رسد و حس خوبی را منتقل می‌کند.

|
در تالار جنوبی اُرُسی‌های ۹ چشمه یا ۹ دهنه را می‌بینیم که یکی از بزرگ‌ترین اُرُسی‌های خانه‌های ایران است، ارسی‌های دیگر که بین دو تالار قرار دارند ۵ چشمه هستند.

|
در جنگ جهانی دوم به‌صورت اتفاقی یک بمب به حیاط جنوبی این عمارت برخورد می‌کند که در اثر آن اُرُسی‌های ۹ چشمه از بین می‌روند و اُرُسی‌های کنونی متعلق به ۶۰ سال پیش است، اُرُسی‌های بین دو تالار سالم مانده و قدمت آن‌ها به ۱۸۰ سال پیش بازمی‌گردد.

بعد از تالار جنوبی وارد تالار میانی می‌شویم که ابعادی متفاوت‌تر از تالار جنوبی دارد؛ ابعاد تالار میانی بزرگ‌تر از تالار جنوبی و ۵ متر در ۱۸ متر است و سقف آن بسیار زیباست و از مرکز گچ‌بری و آینه‌کاری شده است؛ آینه‌های سقف نمادی از ماه، خورشید و ستاره است که وقتی هوا تاریک می‌شود آینه‌ها می‌درخشند و نماد آسمان را به نمایش می‌گذارند، دو طرف سقف تالار میانی قاب‌بندی است.

یکی دیگر از ویژگی‌های این تالار این است که داخل دیوار دایره‌هایی ایجادشده که آینه‌کاری است، اصطلاحاً به این دایره‌ها «رَف» می‌گویند که علاوه بر زیبایی کار اکو صدا در ساختمان را انجام می‌داده تا در هنگام روضه‌خوانی صدا اکو شده و به تالارهای جنوبی و شمالی برسد.

گرمایش این عمارت گرمایش از دیوار بوده است، در گذشته برای گرم کردن این عمارت ۴ شومینه وجود داشته که همه آن‌ها در تالار میانی قرار داشته ضمن اینکه طراحی جالبی دارد که لوله دودکش شومینه‌ها مستقیماً خارج نشده و به‌صورت لانه‌زنبوری در دیوار چرخیده است به‌طوری‌که وقتی شومینه روشن می‌شد حرارت از طریق دیوار به دو تالار کناری منتقل شده و این نشان می‌دهد که گذشتگان از کمترین امکانات بیشترین استفاده را می‌کردند.

در تالار میانی سه اتاق در سمت شرق و سه اتاق در سمت غرب قرار دارد که به‌صورت تودرتو و برای میهمانان بوده است؛ بعد از تالار میانی وارد تالار شمالی عمارت می‌شویم، تزئینات این تالار مانند تالار جنوبی است با این تفاوت که اُرُسی‌های تالار شمالی ۵ چشمه است.

شاه‌نشین یا بالاخانه مخصوص نشستن خانم‌ها بوده که در اثر اصابت بمب شاه‌نشین‌های تالار جنوبی و میانی از بین رفته ولی در تالار شمالی سالم مانده و عریض است.

این عمارت در دوطبقه بناشده و در زیر تالارها زیرزمین است که کاملاً قرینه ساخته‌شده و در مرکز آن حوض‌خانه قرار دارد.

آب حوض زیرزمین از آب حوض حیاط شمالی تأمین می‌شد که اختلاف سطح بین حیاط و زیرزمین آب را از طریق کانال‌کشی‌های سفالی به حوض زیرزمین منتقل می‌کرد و به خاطر اختلاف سطح آب با فشار وارد حوض شده و همین باعث می‌شد که فواره وسط حوض خودجوش عمل کند؛ ضمن اینکه آب حوض نیز به چاه سرازیر می‌شد.

|
دورتادور زیرزمین یک فضای باریکی به ارتفاع دو متر در عرض ۶۰ سانتی‌متر است که محل عبور غلامان و کنیزان بوده است و یک کاربرد دیگر نیز این بوده که باعث می‌شد هوا بین اطراف ساختمان گردش کند تا نم نگیرد و این سیستم در معماری سنتی قزوین رعایت شده است.

خانه‌های قزوین برخلاف خانه‌های یزد بادگیر ندارد و در زیرزمین خانه‌های قدیمی این شهر ۲ پنجره در سمت شمال و جنوب وجود دارد که مشبک و کاشی‌کاری است؛ کاربرد این پنجره‌ها در آن است که با توجه بااینکه در قزوین باد راز از جنوب و باد مه از شمال می‌وزد این بادها از پنجره وارد زیرزمین شده و فضای خنکی را ایجاد می‌کند.

این خانه تاریخی مکان تصویربرداری بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها ازجمله شب دهم و سمندون بوده و به دلیل استفاده از هنر و معماری ایرانی بی‌نظیر است و بازدید از آن به مسافران و گردشگران نوروزی توصیه می‌شود.