شاهین آخوندزاده در گفت‌وگو با ایسنا، ذیل موضوع “تقلب علمی” و تدابیر اندیشیده شده برای جلوگیری از آن در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ابتدا به اظهار نظری پیرامون علت این موضوع پرداخت و اظهار کرد: دوره‌های تحصیلات تکمیلی را رشد بی‌رویه دادیم و به دنبال آن کیفیت دانشگاه‌ها را پایین آوردیم؛ مواردی هست که دانشجوی تحصیلات تکمیلی استاد ندارد، زیرساخت‌های لازم را ندارد و در نتیجه دانشجو هم بی‌کیفیت است. در چنین مدلی درصد خطا در پایان‌نامه‌ها بالا می‌رود.

وی تأکید کرد: اگر استاد با کیفیت باشد، به هیچ عنوان امکان وجود خطای علمی در پایان‌نامه وجود ندارد چرا که چنین استادی با یک نگاه، متوجه کپی‌کاری می‌شود. متأسفانه برخی اساتید در مؤسساتی مشغول به کار هستند که بی‌جهت ایجاد شده‌اند و آن‌ها هم بالتبع کار خودشان را به درستی انجام نمی‌دهند و بر همین اساس با خطا یا کپی‌کاری در پایان‌نامه‌ها مواجه هستیم.

قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری دانشجوی تمام وقت است، در حالی که ما شأن تحصیلات تکمیلی را پایین آوردیم. در چنین شرایطی شاهد هستیم که فرد ۱۶ کار مختلف انجام می‌دهد و کار هفدهمی تحصیل در مقطع دکتری است.

آخوندزاده با اشاره به اینکه میزان خطا در دانشگاه‌های خوب ما کم است، ادامه داد: ۱۴۰ هزار دانشجوی دکتری داریم در حالی که این تعداد استاد با کیفیت نداریم. این مدل درست نیست و در محیط بی‌کیفیت، درصد خطا بالا می‌رود.

کاهش جذب دانشجوی دکتری تخصصی پژوهشی به ۳۰ نفر

‏‬ برخورد شدید با متقلبان

وی با بیان اینکه جلوگیری از رشد بی‌مورد تحصیلات تکمیلی در وزارت بهداشت کلید خورده است، توضیح داد: در معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در عرض ۱.۵ سال، ۷۰۰ دانشجوی دوره دکتری تخصصی پژوهشی (Ph.D. by Research) گرفته شده بود که ما این رقم را به ۳۰ نفر در سال رساندیم، تا فقط اساتید و دانشجویان برجسته وارد سیستم شوند.

قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تأکید بر آنکه در کنار این نوع پیشگیری‌ها آموزش هم لازم است، افزود: درصد کمی از دانشجویان و اساتید نمی‌دانند تقلب علمی در دنیا خطای بزرگی است و باید در این خصوص آموزش ببینند.

آخوندزاده خاطرنشان کرد: کمیته اخلاق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آموزش‌های لازم در زمینه تقلب علمی را آغاز کرده است؛ در چنین مدلی که همه چیز سر جای خودش قرار گرفته و آموزش‌های مورد نیاز هم داده می‌شود، در صورت بروز خطای علمی باید برخورد شدید با آن صورت گیرد.

وی در همین زمینه یادآور شد: به عنوان مثال در دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه دو عضو هیئت علمی پایین آورده شد؛ یک استاد دانشگاه به دانشیار و یک دانشیار به استادیار تغییر یافت. همچنین در مواردی دانشجو به سبب خطای علمی، اخراج شد و همچنین در جریان رد شدن ۵۸ مقاله ایرانی دارای تخلف در “نیچر”، دو عضو هیئت علمی متعهد خدمت اخراج شدند.

ایجاد دانشگاه؛ با فشار نمایندگان مجلس!

قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: زمانی که عقلانیت را به آموزش عالی بیاوریم، کمتر شاهد خطای علمی هستیم. بعضی دانشگاه‌ها با فشار نمایندگان مجلس و به بهانه رأی آوردن آن‌ها در منطقه خودشان، ایجاد شده در حالی که زیرساخت نیروی انسانی نداشته است. مسلم است که خروجی چنین دانشگاهی ضعیف است و خطا دارد.

آخوندزاده سپس به ۱۲ سامانه معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت (نظام نوین اطلاعات پژوهش‌های پزشکی ایران یا “نوپا”) از جمله سامانه “مشابهت یاب”، “منابع الکترونیک”، “خبره یاب پژوهش”، “علم‌سنجی اعضای هیئت علمی” اشاره کرد و گفت: ۱۹ هزار عضو هیئت علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عضو سامانه علم‌سنجی هستند که اطلاعات و خروجی پژوهش آن‌ها همواره به روز می‌شود.

وی افزود: همچنین سامانه رتبه‌بندی دانشگاه‌ها هر روز در “سامانه علم‌سنجی دانشگاه‌های پزشکی”، به‌روز می‌شود و این‌طور نیست که تنها گزارش سالانه از آن‌ها موجود باشد. این ۱۲ سامانه کمک زیادی به محققین و مدیران پژوهشی کشور می‌کند.

دولت برای حضور اعضای هیئت علمی در خارج کشور سوبسید بدهد

قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به ضعیف شدن فعالیت‌های بین‌المللی محققان علوم پزشکی از سال گذشته تاکنون، تشریح کرد: ارتباطات بین‌المللی به واسطه اعضای هیئت مدیره یا امضای تفاهم‌نامه به دست نمی‌آید. وقتی رئیس دانشگاه با رئیس دانشگاه دیگر یا وزیر با وزیر دیدار می‌کند، آنچه رد و بدل می‌شود معمولاً عملیاتی نمی‌شود.

آخوندزاده ادامه داد: این در حالی است که وقتی عضو هیئت علمی به خارج از کشور برود یا با استاد خارجی تعامل داشته باشد، ارتباطات آن‌ها جنبه عملی پیدا می‌کند چرا که ارتباطات بین فردی مطرح است. به عبارتی لازمه ارتباطات بین‌المللی حرکت افراد است. این ارتباطات از سال گذشته به دلیل مشکلات ارزی و کاهش ارزش پول ملی کشور، به شدت افت پیدا کرده است.

وی با تأکید بر آنکه اعضای هیئت علمی باید در مجامع بین‌المللی دنیا دیده بشوند، توضیح داد: تا پیش از شرایط اقتصادی کنونی، با صرف هزینه‌ای معادل ۷ میلیون تومان، فرصت شرکت در کنگره بین‌المللی را پیدا می‌کردم. این در حالی است که این هزینه در حال حاضر به ۳۵ میلیون تومان رسیده و از سال گذشته عملاً چنین امکانی برای اعضای هیئت علمی از بین رفته است.

قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش تصریح کرد: تحریم‌ها شرایطی را به وجود آورده که ورود برخی از اروپایی‌ها و آسیایی‌ها را به کشور منع کرده است؛ چرا اگر مهر ایران در پاسپورت آن‌ها باشد، بعداً برای رفتن به آمریکا دچار مشکل خواهند شد.

آخوندزاده در پایان با بیان اینکه دولت باید برای حضور اعضای هیئت علمی در خارج کشور سوبسید بدهد، اظهار کرد: به‌خصوص زمانی که یک خانم دکتر عضو هیئت علمی با حجاب اسلامی خود مطلب خود را ارائه کند، بهترین تبلیغ برای نظام خواهد بود و به اندازه هزاران ساعت کار تبلیغی ارزش دارد.

انتهای پیام