پیش از اینکه اصفهان توسط خاندان صفوی به عنوان پایتخت انتخاب شود، میدانی در مرکز شهر که در دوره تیموری ساخته شده بود قرار داشت که این میدان در زمان شاه به ابعاد کنونی درآمده و مشهورترین بناهای تاریخی اصفهان در اطراف این میدان ساخته شده اند. مسجد جامع عباسی در ضلع جنوبی میدان نقش جهان واقع شده است. براساس کتیبه سردر بنا ساخت این مسجد در سال۱۰۲۰ هجری قمری به دستور شاه عباس اول در بیست و چهارمین سال سلطنت وی آغاز شد و ثواب آن را به روح جد خود شاه طهماسب اول هدیه نموده است. تزیینات و ساخت و سازهای بنا در زمان جانشین او به پایان رسید. معمار ارشد و ناظر ساختمان استاد علی اکبر اصفهانی بوده و محب علی بیک به عنوان مباشر ساختمان نام برده شده است.این مسجد از نظر معماری، کاشیکاری و تراش سنگ ها از شاهکارهای قرن شانزدهم است. گنبد این مسجد بزرگ ترین گنبد در بین مساجد اصفهان بوده و ارتفاع گنبد ۵۲ متر است و از ویژگی های جالب آن پژواک صدا در مرگز گنبد است که به عقیده بسیاری از هنرشناسان این مسجد نقطه اوج هنر معماری اسلامی است.
مسجد جامع عباسی در پانزدهم دی ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده است و یکی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی کشور به شمار می رود.