خبرگزاری رویترز در گزارشی آورده است: “انتخابات سوریه در ماه مه گذشته ریاست جمهوری اسد را که برای دو دهه است ادامه دارد تمدید کرد؛ اما این امر به رهایی وی از انزوایش در میان کشورهای غربی کمکی نکرد. با این حال رهبران عرب در حال پذیرش این واقعیت هستند که تسلط قوی او بر قدرت در کشورش ادامه دارد.

از طرفی هم خروج همراه با آشوب آمریکا از افغانستان موجب شد رهبران عرب به این باور برسند که خودشان باید سرنوشت خود را تعیین کنند و این انتظار نیز می‌رود که واشنگتن که در حال حاضر درگیر چالش با چین شده است رویکرد بی‌طرفی را در پیش بگیرد و به همین دلیل اولویت‌های رهبران عرب انجام اقدامات خود و در راس آنها اصلاح اقتصادشان است که طی سال‌ها درگیری و شیوع ویروس کرونا ضعیف شده است.

ملاحظات سیاسی درمورد سوریه نیز در پایتخت‌های عربی مانند قاهره، امان و ابوظبی دیده می‌شود. از جمله این ملاحظات روابط این کشورها با روسیه؛ قدرتمندترین کشور حامی بشار اسد است که برای ادغام مجدد سوریه و نحوه مقابله با نفوذ ایران و ترکیه در سوریه تلاش می‌کند.

ترکیه و حمایت آن از گروهی از رادیکال‌های سنی در سراسر سوریه از جمله منطقه‌ای در شمال این کشور که همچنان خارج از کنترل اسد است عامل نگرانی حاکمان عرب شده است و آنها همراه با دمشق در مقابل گروه‌های تندرو رادیکال یک موضع واحد را در پیش گرفته‌اند.

اما در حالی که نشانه‌های همگرایی جهان عرب با دمشق رو به رشد است و به عنوان نمونه عبدالله دوم، پادشاه اردن ماه میلادی جاری برای نخستین بار در طول ۱۰ سال اخیر با اسد تماس تلفنی داشت، سیاست آمریکا به عنوان یک عامل گیج کننده باقی خواهد ماند.

در این راستا، واشنگتن اعلام کرده سیاستش درمورد سوریه تغییری نخواهد کرد که مستلزم اجرای یک گذار سیاسی است که در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل بر آن تصریح شده است و تحریم‌های آمریکا علیه دمشق که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ تشدید شده، مانعی بزرگ در برابر تجارت است.

با این حال تحلیلگران می‌گویند که سوریه در سیاست خارجی دولت جو بایدن، رئیس جمهوری فعلی آمریکا اولویت ندارد. آنها در این خصوص به تمرکز بایدن بر مقابله با چین اشاره می‌کنند و اینکه دولت او تاکنون تحریم‌هایی را که تحت عنوان قانون سزار با هدف افزایش فشار بر اسد تعیین شد، اجرایی نکرده است.

پس از اینکه ترامپ به کشورهای عربی نسبت به تعامل و روابط با دمشق هشدار داده بود، این کشورها مجددا درصدد همگرایی با سوریه برآمده‌اند.

دیوید لیچ، کارشناس امور سوریه گفت، متحدان آمریکا در جهان عرب واشنگتن را تشویق می‌کنند تا محاصره دمشق را لغو کرده و اجازه ادغام مجدد آن را در جهان عرب بدهد و به نظر می‌رسد دولت بایدن تا حدی به آن گوش می‌دهد و این نشان دهنده فاصله گرفتن از سال‌های اولیه جنگ سوریه است که در آن عضویت سوریه در اتحادیه عرب به حالت تعلیق درآمد و کشورهایی از جمله عربستان سعودی، اردن و امارات متحده عربی از برخی جناح‌هایی که با اسد می‌جنگیدند، حمایت کردند.

درگیری در سوریه که یک دهه پیش شروع شد و با انتفاضه مردمی علیه حکومت بشار اسد در جریان طرح بهار عربی شدت گرفت به کشته شدن هزاران تن، آواره شدن نیمی از ساکنان سوریه و پناهنده شدن اجباری میلیون‌ها سوری در کشورهای همسایه و اروپا منجر شد.

همچنین مخالفان اسد با حمایت ترکیه در شمال سوریه قلمرو دارند و نیروهایی تحت رهبری کردهای سوریه با حمایت واشنگتن بر شرق و شمال شرقی سوریه کنترل دارند.

با وجودی که این جنگ و درگیری کاملا پایان نیافته است؛ اما رئیس جمهوری سوریه به لطف روسیه و ایران که بیشتر از واشنگتن که دنبال برکناری اسد بود، دنبال ابقای او بودند، کنترل بسیاری از مناطق را به دست گرفته است.

از طرفی نیز اردن روند تحول در سیاست عرب را در زمانی رهبری کرد که از ضعف اقتصادی و تزلزل در روابط با عربستان رنج می‌برد.

مرز مشترک اردن و سوریه ماه میلادی گذشته به روی تجارت به صورت کامل بازگشایی شد و امان در توافق انتقال گاز مصر به لبنان از طریق سوریه با موافقت آمریکا نقش اصلی را ایفا کرد.

سمیح المعایطه، تحلیلگر مسائل سیاسی و وزیر سابق اردن گفت، وقتی اردن موانع را کنار گذاشته و با این سرعت با سوریه ارتباط برقرار کند سایر کشورها نیز از امان پیروی خواهند کرد.

جیمز جفری، نماینده سابق آمریکا در سوریه هم به رویترز گفت که کاملا اطمینان دارد که اردنی‌ها (در صورت برقراری روابط با سوریه) می‌دانند ایالات متحده آنها را تنبیه نخواهد کرد.

وی افزود، بسیاری از رسانه‌ها و نیز دوستان در منطقه این اظهارات را تکرار می‌کنند آمریکا دیگر به طور فعال تحریم‌های قانون سزار را علیه اسد اعمال نمی‌کند.

این فضا در مجمع عمومی سازمان ملل در ماه میلادی گذشته نیز بازتاب داشت و وزیر خارجه مصر و سوریه برای نخستین بار طی ۱۰ سال گذشته دیدار کردند. در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی هم وزیران اقتصاد سوریه و امارات ضمن دیداری پیرامون احیای شورای تجارت میان دو کشور بحث و تبادل نظر کردند.

غسان عباس، سفیر سوریه در امارات در غرفه سوریه در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ به رویترز گفت، امارات از سوریه برای شرکت در این نمایشگاه دعوت کرد.

وی افزود، در طول ۱۰ سال تلاش‌های بسیاری برای شیطنت کردن علیه دولت سوریه صورت گرفت؛ اما کشورهایی مثل امارات وجود دارند که همچنان برای برقراری روابط با سوریه تلاش دارند چرا که این کشور جزو کشورهایی است که در سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفت، آنچه واشنگتن انجام نداده و نخواهد داد ابراز حمایت از تلاش‌ها برای عادی سازی روابط یا اعاده حیثیت به اسد یا تغییر موضع واشنگتن در مخالفت با بازسازی سوریه است تا از این طریق یک پیشرفت غیر قابل بازگشتی به سمت یک راه حل سیاسی حاصل شود.

درحالی که بسیاری از متحدان آمریکا در منطقه دنبال روابط جدید با دمشق هستند عربستان همچنان در برقراری این روابط تردید دارد.

در این خصوص جاشوا لاندیس، متخصص در امور سوریه گفت، تلاش این است که سوریه و عربستان آشتی کنند و به نظر می‌رسد عربستان نظر خود را تغییر خواهد داد و آنها تنها منتظر آمریکا هستند.”

منبع: ايسنا