سفارت الجزایر در ایران در گرامی داشت ۱۷ اکتبر در بیانیه ای می افزاید: در این روز بیش از 50 هزار شهروند الجزایری در شهر پاریس و اطراف آن، طی فراخوان اتحادیه حزب جبهه آزاد ملی در فرانسه از خانه ­ها بیرون آمدند تا اعتراض خود را به قانون منع آمد و شد که نیروهای امنیتی فرانسه صرفاً در مورد الجزایری ­ها اعمال می­ کردند، اعلام نمایند. و نیز برای مطالبه استقلال کشورشان که حدود 7 سال بود از مبارزه مسلحانه برای بدست آوردن آن می­ گذشت.

پلیس فرانسه به فرمان موریس بابون، رئیس پلیس آن زمان، ورودی­ ایستگاه­ های مترو و خصوصاً میدان اپرا را بستند، زیرا قرار بود که معترضان در آنجا جمع شده و راهپیمایی اعتراضی خود را در امتداد خیابان­ های پاریس ادامه دهند. سرکوب و خشونتی که پلیس فرانسه در آن روز به­ کار گرفت، صدها کشته برجای گذاشت، و علیرغم اینکه سازمان امنیت به کشته شدن تنها دو نفر اذعان نمود، اما تاریخ­نگاران و ناظران این فجایع، تأکید می ­کنند که رفتار وحشیانه پلیس فرانسه بیش از 300 کشته، و بیش از 1000 زخمی برجای گذاشت و به زندانی شدن نزدیک به 14 هزار الجزایری انجامید.

سالها کشور فرانسه کشتار 17 اکتبر 1961 را به­ طور رسمی انکار می­ نمود، تا اینکه رئیس جمهور سابق فرانسه، فرانسوا اولاند طی یک سخنرانی در دسامبر 2012 در الجزایر، بدون هیچ عذرخواهی به این واقعه اعتراف نموده و گفت: “فرانسه با هشیاری تمام به تراژدی سرکوب خونین شهروندان الجزایری که برای مطالبه استقلال خود تظاهرات می ­کردند، اعتراف می ­کند”. و این نخستین اقرار رسمی فرانسه به این قتل­ عام بود.

همچنین، رئیس جمهوری کنونی فرانسه، امانوئل مکرون، در سال 2018 اعتراف کرد که آنچه در جریان تظاهرات 17 اکتبر 1961 در مورد شهروندان الجزایری اتفاق افتاد، یک “سرکوب شدید” به ­شمار می­ رود. وی همچنین، ضمن تأکید بر لزوم مواجهه فرانسه با گذشته استعماری خود بعنوان یک شرط برای بهبود روابطش، در صفحه توئیتر خود نوشت: “جمهوری فرانسه می­ بایست با گذشته نزدیک خود که همچنان در حال سوختن است، مواجه شود”. به تعبیر وی، این مسأله “شرط اساسی برای داشتن آینده­ای مسالمت­ آمیز با الجزایر و شهروندان الجزایری­ الأصل” است.

مورخان فرانسوی نیز راجع به این قتل ­عام سخن گفته­ اند. برجسته­ ترین ایشان، “جان لوک اینودی” است که در یادداشتی که در تاریخ 20 می 1998 در روزنامه لوموند منتشر کرد، می­ نویسد که در اکتبر 1961 ” در شهر پاریس قتل ­عامی رخ داد که نیروهای پلیس فرانسه به دستور موریس بابون مرتکب آن شدند”.

خود فرانسوی ­ها نیز برای جاودان نمودن قتل­ عام 17 اکتبر، یک تابلوی بزرگ روی پلی در مونت سنت میشل نصب نمودند، که بر روی آن نوشته شده بود: “در روز 17 اکتبر 1961 نیروی پلیس، شهروندان الجزایری را از اینجا به درون رود سن پرت می­ کرد”، اما این تابلو از آنجا برداشته و پیش از نصب دوباره آن تخریب شد. در کنار این موارد، می­ توان به تأسیس “انجمن مبارزه با فراموشی 17 اکتبر 1961” اشاره نمود.

برای پاسداشت حافظه تاریخی، “انجمن مبارزه با فراموشی 17 اکتبر 1961” تأسیس شد تا برای نسل جدید الجزایر یادآور مبارزه پدرانشان علیه استعمار فرانسه باشد، و برای فرانسوی ­ها نیز یادآور جنایاتی باشد که در حق مردم الجزایر مرتکب شدند، و برای اینکه بدانند گرد زمان جنایات بشری را نمی­ پوشاند.

منبع: ايسنا