مهدی بلوکی در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: نیشابور در منطقه‌ خشک و نیمه‌خشک واقع شده و ما در این منطقه نباید انتظار بارش سالانه زیادی را داشته باشیم. بارندگی ۲۲۰ تا ۲۵۰ میلیمتر میزان طبیعی بارندگی در منطقه است.

وی اظهار کرد: در خصوص صنایع نیشابور و آلایندگی آن و تأثیر این آلایندگی بر میزان بارش تاکنون مطالعه مستقیم و موردی انجام نشده و جای خالی آن در این به شدت احساس می‌شود.

وی افزود: جدای از موضوع آلایندگی چیزی که واضح و غیرقابل انکار است، تأثیر صنایع بزرگ نیشابور بر نوع بارندگی‌هاست چرا که این صنایع با قرار گرفتن در کوهپایه و دامنه‌ کوه به خوبی جانمایی نشده‌ و این جانمایی نامناسب با ایجاد گرما بر نوع بارش‌های منطقه تأثیر می‌گذارد؛ به طوری که در صورت تشکیل برف در لایه‌های بالایی جو به دلیل گرمای ناشی از صنایع قبل از اینکه این برف به سطح زمین برسد، تبدیل به باران شده و همین اتفاق ساده باعث بر هم خوردن تنظیم چرخه‌ آب در منطقه می‌شود.

وی تصریح کرد: علاوه بر جانمایی نامناسب صنایع بزرگ، شهرسازی در نیشابور نیز مشکل دارد و شهرسازی به صورت شمالی جنوبی بوده و با پیشروی به سمت کوه است که آبخوان را از بین می‌برد و این امر نیز تأثیر نامطلوبی بر اقلیم منطقه دارد.

اندازه‌ ذرات آلاینده تأثیرات متفاوتی بر میزان بارش‌ها دارد

وی در ادامه به تأثیر آلاینده‌های واحدهای صنعتی و نقش آن بر میزان بارش‌ها اشاره و تصریح کرد: ذرات آلاینده صنایع وقتی که بسیار بزرگ باشد، مانع بارش می‌شود و تعادل ابر را بر هم می‌زند. به این دلیل که هنگامی که میلیون‌ها مولکول بخار آب در جو می‌خواهد با هم ترکیب شود، سنگین شده و بارش اتفاق بیفتد، این ذرات سنگین در جو تعادل را مختل می‌کند و بارش کمتر می‌شود اما اگر ذرات، ذرات ریزی باشد، شرایطش متفاوت است و حتی می‌توان گفت بارش را بیشتر می‌کند؛ به خاطر اینکه این ذرات می‌تواند به عنوان هسته‌های تراکم عمل کند.

وی افزود: ذرات گرد و غبار، دود، ذرات نمک و حتی یاخته‌ها و سلول‌های گیاهی می‌تواند نقش هسته‌ تراکم داشته باشد و بخار جو را به خود جذب کرده، سنگین شود و به صورت بارش به سمت زمین حرکت کند. به همین دلیل است که هنگام بارندگی‌ها به خصوص بارندگی‌های اول پاییز سطوحی که در معرض بارش قرار می‌گیرد، مثل شیشه اتومبیل، دیوارها و سطح برگ‌ها به صورت کثیف و لکه‌دار به نظر می‌رسد چون وقتی آب باران تبخیر می‌شود، آنچه روی این سطوح باقی می‌ماند، هسته‌های تراکم ناشی از ذرات گرد و غبار و ذرات دود است.

خشکسالی‌های شدید ناشی از پدیده‌های بزرگ اقلیمی است

بلوکی با بیان اینکه نیشابور با منابع رطوبتی فاصله زیادی دارد، تصریح کرد: منابع رطوبتی ما اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه، دریای سرخ و دریای سیاه است؛ یعنی سامانه‌های بارشی از سمت غرب به سمت شرق حرکت می‌کند و این سامانه‌های بارشی در این مسیر که به سمت منطقه ما می‌آید، اگر به ذرات آلاینده در شهرک‌های صنعتی سمت قزوین، تهران، سمنان و… برخورد کند، این ذرات به صورت هسته‌های تراکم عمل کرده و در این مسیر ابرها را بارور می‌کند و بارش کمتری نصیب منطقه ما می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: میزان آلایندگی واحدهای نیروگاهی از پتروشیمی، پالایشگاه‌ و صنایع بزرگ فولاد کمتر است؛ در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، گاز به عنوان سوخت نخست استفاده می‌شود و مازوت و گازوئیل نیز به عنوان سوخت‌های جایگزین است. چنانچه نیروگاه‌های سیکل ترکیبی گازسوز باشد، قطعا تاثیرشان هم از نظر آلایندگی و هم از نظر گرما کمتر خواهد بود.

بلوکی گفت: بر اساس تحقیقات پژوهشکده اقلیم‌شناسی وجود صنایع بزرگ نهایتا ۱۰ درصد در میزان بارش‌ها می‌تواند موثر باشد اما در تبدیل بارش‌های جامد به مایع، کاهش تعداد روزهای یخبندان و افزایش بارش‌های رگباری و حدی موثر است.

رئیس اداره هواشناسی نیشابور تأکید کرد: البته خشکسالی‌های شدیدی که در کل کشور و از جمله نیشابور با آن مواجه هستیم، موضوع کلان اقلیمی است و منطقه‌ای و محلی نیست. کاهش بارندگی‌ها در منطقه از ۳۲۰ میلیمتر در سال ۹۹ به ۱۰۰ میلی‌متر در سال ۱۴۰۰ ربطی به صنایع و آلاینده‌ها ندارد و این خشکسالی‌ها متأثر از پدیده‌های بزرگ اقلیمی از جمله النینو، لانینو، حرکت پرفشار جنب حاره به سمت جنوب ایران یا از عربستان به سمت غرب و حضور سیستم پرفشار سیبری در شمال شرق ایران است؛ همه‌ این‌ها در بروز پدیده‌ خشکسالی و ترسالی در کشور و شهرستان نقش دارد.

منبع:ایسنا