کتاب “جان تا جمال جانان”، که مدخلیست بر شناخت کتاب “عطف الالف المالوف علی اللام المعطوف” به عنوان نخستین کتاب در زمینه عشق الهی در جهان اسلام اثر ابوالحسن دیلمی، بیست و پنجمین اثر مکتوب خالصی، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر، محسوب می‌شود.
این اثر مکتوب که در قالب کتابی 430 صفحه‌ای و در قطع وزیری، به همت شهرداری شیراز منتشر شده است، نویسنده، به چیستی عشق، عشق در فرهنگ و تمدن اسلامی، زندگی ابوالحسن دیلمی، ابن خفیف، ابن باکویه، دیلمی شارح اندیشه های حلاج، علل نامگذاری عنوان عطف الالف ، حلاج و دیلمی ، دیلمی نخستین منبع و ماخذ اشعار حلاج ، روایان شیرازی کتاب عطف الالف ، سنت مشیخه نویسی در فارس ، ماخذ دیلمی ، تالیفات دیلمی ، دیلمی و کتاب الزهره ابن داوود ، حکمت و حکیم، حقیقت محمدیه، دیلمی و عشق عذری، دیلمی از نخستین راویان داستان مجنون و اشعار او، دیلمی و معنای شاهد و تاثیر دیلمی بر روزبهان بقلی شیرازی پرداخته است.
خالصی در مقدمه این اثر خود نوشته است: عشق مقوله ای است هماره جذاب و دیریاب چنان چه گفته اند دریافتی ، نایافتنی است و در گفته ها و شنیده ها نمی گنجد و دریایی ژرف و قعر ناپدید است . افسانه ها ، داستان ها ، اسطوره ها ، شعرها ، ادبیات ، علم ، فلسفه و عرفان ملهم از این موضوع است.
از قرن دوم هجری صوفیان کم کم دریافتند که پرستش خدا از روی خوف و معامله ی بهشت و پاداش اخروی و گریز از جهنم ، راه به جایی نمی برد ، و دستیابی به حقیقت حقیقی معرفت حق بدین شکل امکان پذیر نیست آن چه می تواند راهگشا باشد میل و آرزوی دیدار خداوند در مقام محبوبیت است ، و حب و عشق یگانه ره قرب و اتصال به اوست.
خالصی در ادامه این مقدمه با تاکید براینکه؛ اغراق نیست اگر در این زمینه مدعی شویم مکتب عرفانی شیراز پیش از هر اندیشه و تفکری در گسترش و توسعه و بسط عشق الهی تاثیر داشته، نوشته است: مجموعه ای که هم اینک در اختیار شماست حاصل سالها پژوهش و تحقیق و تدقیق است که البته برخی از این سخنان و مکتوبات پیش از این ذیل عنوان اصلی مکتب عرفانی شیراز و عنوان فرعی نقش دیلمی در بسط و گسترش این مکتب در تالار حافظ شیراز به صورت ماهیانه و در دانشگاه های کشور برای دانشحویان و علاقمندان طرح و بیان شده است.
وی در این مقدمه اضافه کرده است: نگارنده تلاش خود را کرده تا این کتاب که برای اولین بار در سطح کشور و جهان اسلام نگاشته شده است مدخلی باشد برای شناخت کتاب ارزشمند و پرتاثیر عطف الالف دیلمی، منابع و مآخذ بسیاری مورد مطالعه قرار گرفته و کتاب های فراوانی برگ زده و مطالعه گشته و یادداشت برداری شده است که گاه برای به دست آوردن آن ها در این وضعیت نابسامان پژوهشی کشور مدت ها وقت گرفته و مرا تا سرحد کلافگی و آشفتگی رسانده اما به لطف حق تا آن حا که از عهده ام برآمده کار سامان یافته است.
خالصی در ادامه مقدمه کتاب خود آورده است: تلاش کرده ام مطلبی را در این زمینه مبهم و نامفهوم و غیر شفاف نگذارم ، هر چند این موضوع برای نخستین بار مطرح می شود و کسی پیش از این بدان نپرداخته است سعی کرده ام از منابع و ماخذ همان زمان یا تزدیک بدان قرن بهره جویم؛ اصل مطلب را آورده ام و آن ها که به زبان تازی یا به زبان دیگری نوشته شده است را ابتدا آورده و ترجمه ای که بتواند نطلب را برای خواننده روشن سازد ارایه دهم تا پس از این اگر محقق و پژوهشگر و علاقمندی بخواهد در این زمینه گام بردارد حداقل هایی را در اختیار داشته باشد و سرگردان و سرگشته در مبان منابع دیریاب و کم یاب رها نشود.
منبع: ايسنا