«مجید علومی» جانشین پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا پیرامون بقعه تاریخی فهادان اظهار می‌کند: شیخ احمد اسنفجردی در سال ۷۰۰ هجری وفات کرده و از آنجایی که در دوره اتابکان مورد احترام بوده این بقعه برای وی تا اوایل دوره مظفری ساخته شده است.
وی با بیان این که محله فهادان در آن زمان محله یوزداران بوده، تصریح می‌کند: «فه» به معنای یوزپلنگ در زبان عربی است و از آنجایی که در این محله برای شاهان اتابکی یوزپلنگ پرورش می‌دادند، به این نام شهره شده است.
وی اضافه می‌کند: زمانی که شیخ احمد اسفنجردی به یزد می‌آید و در این محله ساکن می‎شود و از آنجایی که اهل تصوف و عرفان بوده است و معجزاتی را حکام از وی دیده‌اند به او اعتقاد داشتند و او را تکریم می‌کردند لذا خانقاه وی نیز به شیخ محله‌ی فهادان معروف شده است.
این کارشناس میراث فرهنگی با بیان این که محل این خانقاه در دوره‌های بعد نیز به طور مداوم تعمیر شده است، عنوان می‌کند: به نظر می‌رسد که فضاهای احتمالی الحاقی است و تزئینات به سید رکن‌الدین و گنبد هشت شباهت بسیار زیادی دارد از طرفی بخشی از این بنا نیز در سنوات گذشته و در تعریض مسیر و خانه‎ها از بین رفته است.
وی با تاکید بر این که این فضا، از نظر معماری باید بازخوانی شود، می‌گوید: از نظر باستان شناسی نیز در خصوص این بنا، باید گمانه‌زنی شود.
علومی با بیان این که گنبدخانه و فضای اطراف آن، سالم و دست نخورده و مشابه مدارسی تاریخی است، بیان می‌کند: تزئینات قابل توجهی در بنا استفاده شده و کتیبه‌های رنگی به خط کوفی و ثلث نیز وجود دارد از طرفی گلبری‌های زیاد و استادکارانه‌ای نیز در آن وجود دارد.
وی با بیان این که در سال‌های اخیر نیز مرمت‌هایی شده است، می‌گوید: دوره‌های قبل حدود دهه‌های ۴۰ و ۵۰ هم مرمت‌هایی انجام شده و خوشبختانه جزو بناهایی است که کمترین دخل و تصرف را داشته است.
این فعال میراث فرهنگی با تاکید بر این که گنبد این بنا با سایر گنبدها کاملا شبیه به هم‎‌دیگر هستند، بیان می‌کند: گنبد سید رکن الدین و سیدشمس الدین و دیگر گنبدها جزو مواردی است که از آن الگوبرداری شده است.
سلامت کالبد بقعه تاریخی شیخ احمد فهادان
«سیدمصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد نیز با بیان این که بقعه تاریخی شیخ احمد فهادان نیز در این باره به ایسنا می‌گوید: دو برادر اسفنجردی به عنوان دو برادر از عرفا مورد احترام بسیار مردم بوده‌اند به طوری که در کتب تاریخ یزد کراماتی به فخرالدین احمد نسبت داده شده‌است.
وی با بیان این که هر دو برادر در گنبد خانه‌ای دفن شدند که امروزه به نام بقعه شیخ احمد شهرت دارد، خاطرنشان می‌کند: این خانقاه بخشی از مجموعه‌ای شامل بخش‌های دیگر مانند مسجد بوده که ویران شده است.
مدیرکل میراث یزد از مرمت‌های اخیر این بقعه یاد می‌کند و می‌گوید: این بقعه که به حصار تاریخی شهر یزد چسبیده است، به دست میراث فرهنگی مرمت شده و از این بنا استفاده مذهبی می‌شود.
وی با بیان این که بقعه تاریخی شیخ احمد در شیوع کرونا تعطیل شده است، تصریح می‌کند: اکنون وضعیت داخل بنا به گونه‌ای است که نیاز به نظافت و تمیزی دارد اما بنا از منظر کالبدی مشکل خاصی ندارد و می‌تواند برای گردشگران آماده و بازگشایی شود.
این میراث تاریخی در محله فهادان به عنوان یکی از محلات بافت میراث جهانی شهر یزد قرار دارد که یکی از دسترسی‌های آن در خیابان اصلی سیدگل سرخ قرار گرفته است.
منبع: ايسنا