رعایت بهداشت دست، روشی بسیار ساده برای کاهش عفونت‌های بیمارستانی، جلوگیری از گسترش مقاومت ضدمیکروبی و افزایش ایمنی بیماران است. ضدعفونی کردن دست که به صورت اسکراب دست یا مالش دست انجام می‌شود، شامل فرایند زدودن و کاهش باکتری‌های ساکن پوست دست است. برای رسیدن به این هدف، امروزه استفاده از محلول‌های الکلی به طور گسترده رایج شده است ولی با وجود فواید بسیار زیادی که ضدعفونی‌کننده‌های بر پایه الکل دارند، این ترکیبات ممکن است معایبی نیز داشته باشند.
بر همین اساس پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ارومیه مطالعه‌ای را با هدف تعیین مزایا و معایب محلول‌های ضدعفونی‌کننده دست بر پایه الکل طراحی کردند. این مطالعه مروری نظام‌مند در قالب سه مرحله جستجوی متون، ارزشیابی مطالعات و تحلیل مطالعات انجام شد. تمام مطالعات منتشر شده در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ که مرتبط با ضدعفونی‌کننده‌های دست بر پایه الکل بودند، مورد جستجو و بررسی قرار گرفتند. سپس داده‌های مقالاتی که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، جمع‌آوری شده و مورد تحلیل قرار گرفتند. در جستجوی اولیه، ۱۱۷ مقاله یافت شد که با ارزشیابی صورت گرفته در نهایت ۲۱ مقاله که معیارهای مورد نظر را داشتند، وارد مطالعه شدند.
با مرور دقیق مطالعات انتخاب شده، مزایای محلول‌های ضدعفونی کننده دست بر پایه الکل به ترتیب در چهار دسته (اثر ضدعفونی کنندگی قابل قبول، تاثیر بهتر بر حذف آلاینده‌ها در مقایسه با آب و صابون و روش‌های ضدعفونی جراحی معمولی، سهولت استفاده و عوارض سیستمی ناچیز) و معایب آن‌ها در شش دسته (عدم کاربرد جهت ضدعفونی کردن دست برای تمامی میکروب ها، ایجاد عوارض پوستی در استفاده مکرر، اختلال در کارایی دستکش، عدم تحمل در برخی از افراد، احتمال استعمال خوراکی و اشتعال‌پذیری) دسته‌بندی شدند.
با توجه به نتایج به‌دست آمده از این مطالعه مروری، پژوهشگران استفاده از شوینده‌های بر پایه الکل را برای استفاده روزمره افراد توصیه می‌کنند. چرا که این عوامل، بر طیف عظیمی از میکروارگانیسم‌ها تاثیر گذاشته و در اکثر اوقات عوارض ناچیزی را از خود نشان داده‌اند.
نتایج این پروژه تحقیقاتی با عنوان «ضدعفونی کننده‌های دست بر پایه الکل: مزایا و معایب:یک مرور نظام‌مند» در پایگاه نتایج پژوهش‌های سلامت کشور منتشر شده و یاسر مرادی، فرزین ملازاده، پریوش کریمی، حسین جمشیدی و رحیم بقایی؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در انجام آن مشارکت داشتند.
منبع: ايسنا