علی سپهوند، در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با گیاه سیاه‌دانه، اظهار کرد: سیاهدانه در ایران در نقاط مرکزی کشت می‌شود.

وی با اشاره به این‌که  میزان بذر موردنیاز سیاه دانه برای هر هکتار ۱۰ کیلو گرم و وزن هزار دانه ۲/۲ گرم است، عنوان کرد: سیاه دانه گیاهی یکساله با ساقه‌های ایستاده به ارتفاع ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر برگ‌ها دارای بریدگی‌های نخی، برگچه‌های ریز، گل‌های زیبا به رنگ سفید خاکستری تا آبی با پرچم‌های متعدد، کاسبرگ‌هایی به رنگ گلبرگ، میوۀ آن به صورت کپسول یا غلاف دانه‌دار  که درون آن تعداد زیادی دانۀ سیاه و معطر قرار دارد، گل‌ها منظم و دو جنسی، مادگی مرکب و چند برچه‌ای و دارای پرچم‌های مارپیچی نظم یافته‌است.

سپهوند با اشاره به خواص دارویی سیاه‌دانه، ادامه داد: دانه و روغن فرار این گیاه به‌عنوان داروی معرق، محرک، بادشکن، صفرا بر و هضم کنندۀ غذا مصرف دارد.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان عنوان کرد: از بذر این گیاه در خوراک نان، چاشنی و در شیرینی‌جات به‌عنوان تزئین استفاده می‌شود.

وی با اشاره به این‌که،  سیاه دانه طبیعت گرمی دارد، افزود: این گیاه به دلیل داشتن ماده‌ای موسوم به تیموکیتون، دارای اثرات ضد تشنجی است، در کاهش نفخ شکم و دفع گازهای معده مؤثر بوده و قاعده آور است، یعنی عادت ماهانه را باز می‌کند.

سپهوند با اشاره به این‌که سیاه دانه گیاهی ضد کرم است، تصریح کرد: مصرف سیاه دانه با سرکه باعث دفع کرم دستگاه گوارشی می‌شود، همچنین استفاده از مخلوط سیاه دانه آسیاب شده با عسل برای تسکین درد رحم و پس درد زایمان مفید است.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی لرستان افزود: غرغره کردن جوشانده سیاه دانه در سرکه باعث تسکین درد دندان و محکم شدن آن می‌شود.

وی با اشاره به این‌که از بذر سیاه دانه برای زیاد کردن شیر استفاده، ملین بوده و دفع کنندۀ کرم هم است، افزود: این گیاه به صورت موضعی در درمان زگیل و بثورات جلدی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در پزشکی سنتی برای زیاد کردن شیر، ملین، دفع کنندۀ کرم و نیز به عنوان نفخ و قاعده آور توصیه می‌شده، عسل و سیاه دانه نیز مصارف دارویی فراوان دارد.

سپهوند با اشاره به این‌که اکولوژی سیاه دانه مخصوص نواحی معتدل و سرد بوده، بیان کرد: موطن اصلی سیاه دانه جنوب اروپا و آسیای غربی بوده است و از قدیم این گیاه را خصوصاً در کشورهای گرمسیر می‌کاشته‌اند.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی لرستان افزود: این گیاه به سادگی با محیط جدید خو می‌گیرد.

وی در رابطه با کاشت، داشت و برداشت سیاه دانه، عنوان کرد: تکثیر سیاه دانه به وسیلۀ بذر انجام می‌شود.

سپهوند با اشاره به این‌که کشت پائیزه و بهارۀ سیاه دانه امکان پذیر است، افزود: ولی در کشت بهاره محصول بهتری بدست می‌آید.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی لرستان تأکید کرد: تراکم ۲۵۱ بوته در متر مربع مناسب شرایط لرستان است.

وی با اشاره به این‌که مواد و عناصر غذایی کافی، نقش عمده‌ای در افزایش عملکرد و مقدار مواد مؤثّرۀ گیاه دارد، عنوان کرد: افزودن ۳۰-۲۰  تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده، به زمین زراعی مناسب است و باعث افزایش عملکرد می‌شود.

سپهوند با اشاره به این‌که کودهای مورد نیاز سیاه دانه فسفر و نیتروژن است که معمولاً به صورت اوره و فسفات مصرف می‌شوند، افزود: بالاترین مقدار محصول زمانی حاصل می‌شود که ۶۰ کیلوگرم اوره و ۳۰ کیلوگرم فسفات در هر هکتار مصرف شود.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی لرستان ادامه داد: نیاز آبی سیاه دانه، در حد متوسط بوده و بهترین زمان آبیاری وقتی است که باید بطور منظم و حداقل، دوبار در هفته انجام شود.

وی افزود: قبل از آبیاری گیاه، بهتر است،  سطح خاک خشک باشد چراکه اگر خاک خیس و آب آن زیاد باشد، به گیاه آسیب رسیده و احتمال آفت زدگی را بیشتر می‌کند.

سپهوند تصریح کرد: این گیاه در انواع خاک‌ها به خوبی رشد می‌کند، فقط نیاز به زهکش مناسب خاک دارد، مناسب‌ترین PH خاک برای پرورش گل سیاه دانه شش تا هفت و نیم است چراکه خاک‌های اسیدی به تقویت و رشد سریعتر گیاه کمک می‌کند.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی لرستان عنوان کرد: این گیاه یک سال پس از کاشت در فصل بهار، گل داده و تکثیر آن در فصل تابستان از طریق بذر و قلمه امکان پذیر است.

وی بیان کرد: این گیاه به آفتاب کامل نیاز دارد و البته در مناطق گرم بهتر است که بعد از ظهر در سایه باشد، اما از نظر دمایی  سازگاری بالایی دارد.

سپهوند با اشاره به این‌که در کشت پائیزه محصول سیاه دانه در تیر ماه و در کشت بهاره در شهریور ماه قابل برداشت است، افزود: با زرد شدن کپسول‌ها می‌توان اقدام به برداشت و یا پس از ریشه کنی کل بوته و خشک کردن با خرمن کوبی، بذر های داخل کپسول را جدا کرد.

این محقق مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی لرستان با اشاره به این‌که از هر هکتار زمین کشت شده سیاه دانه مقدار ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بذر به دست می‌آید، عنوان کرد: اگر کشت سیاه دانه با کشت متعارف مردم که گندم است، از لحاظ سودآوری مقایسه کنیم خواهیم دید که هدف‌گذاری جهاد کشاورزی نتیجه بخش بوده است.

وی افزود: به‌عنوان مثال در منطقه به طور میانگین از هر هکتار گندم سه تن محصول برداشت می‌شود و با توجه به قیمت گذاری امسال، هر کیلو گندم ۵۰۰۰ تومان سال ۱۴۰۰، درآمد کشاورز معادل ۱۵ میلیون تومان می‌شود، این درحالی است که در کشت سیاه دانه بسیاری از کشاورزان به طور ناخواسته به علت ناآشنایی با محصول در مراحل مختلف کاشت، ‌داشت و برداشت، غفلت‌هایی داشته اما به طور میانگین از هر هکتار ۷۰۰ کیلوگرم سیاه داشته برداشت می‌شود که اگر حداقل قیمت اعلامی و حداقل برداشت را برای آن‌ها در نظر بگیریم، هر کیلوگرم ۱۰۰ هزار تومان، درآمد کشاورز معادل ۷۰ میلیون تومان خواهد شد.

سپهوند با اشاره به این‌که برای خرید گیاهان دارویی قیمت تضمینی وجود ندارد، تصریح کرد: درآمد کاشت این گیاهان در مقایسه با گیاهان زراعی دیم مانند گندم و جو از نظر اقتصادی به سود کشاورزان است.

انتهای پیام

منبع:ایسنا