حمید فدایی سه‌شنبه ۱۰ فروردین در حاشیه بازدید از روند مرمت بخشی از آثار باقیمانده در محوطه شهر استخر، با بیان اینکه شهر “استخر” از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی ایران و استان فارس به شمار می‌رود، گفت: به دلیل اینکه بخشی از رویدادهای دوران پس از هخامنشی و پس از از بین رفتن شهر پارسه را می‌توان در این محوطه جستجو و دنبال کرد راه اندازی این پایگاه در این مجموعه را پر اهمیت خواند.

فدایی گفت: با توجه به وجود آثار متعدد از دوره‌های بعد از هخامنشی به صورت ممتد تا دوره‌های متاخر اسلامی در شهر استخر و نیز کاووش آثار مستند که نشان دهنده سکونت در هزاره ۴ و ۵ قبل از میلاد در این محوطه است، ضرورت و اهمیت حفاظت، نگهداری و مستند نگاری در این محوطه را ضروری کرده است.

وی با اشاره به وسعت ۷۰ هکتاری محوطه تاریخی استخر، افزود: مستند نگاری شامل تهیه نقشه‌های توپوگرافی این منطقه و مستند نگاری آثار کاووش شده و آثار سنگی موجود با استفاده از فناوری‌های نوین مثل اسکنرهای نوری و اسکن لیزرها از شاخص‌ترین فعالیت‌های در حال انجام در این محوطه است.

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید همچنین ساماندهی و احیای مسیر بازدید، برای دسترسی به آثار موجود و نور پردازی و مانیتورینگ در شب و مرمت آثار سنگی شاخص در این مجموعه را از دیگر فعالیت‌های حفاظتی و مرمتی در این محوطه ذکر کرد.

برپایه این گزارش، کارشناس باستان شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز گفت: استخر در لغت به معنای انبار آب یا شهر شاه است و اولین بار این نام در متون پهلوی به نام شهرستان‌های ایران شهر و نیز در کتیبه‌ای در کاخ تچر تخت جمشید حک شده است.

فضل الله حبیبی خاطرنشان کرد: رشد و شکوفایی شهر استخد مربوط به دوره قبل از ساسانی و فرا هخامنشی است و بر اساس احتمالات مرکزیت پارس را در آن دوران داشته است.

وی به جرز سنگی و قلمه ستون با سرستون گاو که تنها آثار شاخص و بازمانده در محوطه هست اشاره و اضافه کرد: به اعتقاد برخی مورخان این دو اثر مربوط به قدیمی‌ترین مسجد ایران است و متعلق به دوره فراهخامنشی است.

این باستان شناس گفت: این دو اثر تنها بخش باقیمانده از شبستان ۴۹۰۰ متر مربعی مسجدی‌ست که بالغ بر ۱۲۸ ستون داشته است.

وی افزود: بر اساس کاووش‌های انجام شده در بازه زمانی ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۵ توسط هرتسفلد و اشمیت در شمال و شمال غربی محوطه و آثار سنگی و سفالی بدست آمده در این محوطه، دوره ساسانی دوران شکوفایی شهر استخر بوده که تا دوره‌های اسلامی ادامه داشته است.

کارشناس باستانشناسی پایگاه جهانی تخت جمشید همچنین گفت: بر اساس همان مستندات، شهر استخر بخش عامه نشین دوران هخامنشی بوده است.

به گزارش ایسنا، در حال حاضر جرز سنگی باقیمانده در محوطه تاریخی شهر استخر، در فاصله ۱۲ کیلومتری تخت جمشید، مراحل مرمت علمی را طی می‌کند.

منبع:ایسنا