این روزها غول اعتیاد زیر سایه مشکلات اقتصادی، فقر، بیکاری و حاشیه‌نشینی درحالی رشد می‌کند و در بطن جامعه ریشه می دواند که برنامه‌های پیشگیری و مقابله با اعتیاد به خاطر همه گیری کرونا و مسائل مسائل مشکلات اقتصادی روز به روز کمرنگ‌تر می شود.

محسن یارمحمدیان_ دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه پیشگیری از اعتیاد جزو مباحث نرم افزاری است که در کنار مباحث سخت افزاری همچون ایجاد مکان های نگهداری و درمان اعتیاد دنبال می شود، گفت: دستگاه های مختلف در حوزه پیشگیری کار می کنند و سمن ها نیز به کمک آمده و در این زمینه فعالیت می کنند.

وی با اذعان بر اینکه پیشگیری از اعتیاد در شرایط همه گیری کرونا سخت شده، افزود: آموزش حضوری جامعه کمرنگ شده و بیشتر آموزش ها در فضای مجازی انجام می شود که متفاوت از شرایط حضوری است. در مجموع شرایط خوبی نداریم، البته کارهایی انجام می شود، اما مطلوب نیست.

یارمحمدیان با بیان اینکه مشکلات اقتصادی به صورت جدی در حوزه مواد مخدر تاثیرگذار است، افزود: تا این مسائل حل نشود نمی توانیم کار کنیم، در واقع هرچقدر کار کنیم تا وقتی شرایط اقتصادی نامطلوب است نمی توانیم به نتیجه مطوب برسیم. وقتی وضعیت اقتصادی بد است معضلاتی مثل حاشیه نشینی و بیکاری و مهاجرت زیاد می شود که خود معضلات دیگری به دنبال می آورد.

دو بال پیشگیری از اعتیاد

وی ادامه داد: با موعظه و خطابه و پیشگیری مگر چقدر می توانیم کار کنیم؟ پیشگیری و فرهنگ سازی در حوزه اعتیاد قطعا کافی نیست؛ اینها دو بال است که باید با همدیگر پیش برود. به طور مثال در مدارس عواقب و خطرات اعتیاد را می گوییم، اما جوان و نوجوان ما در محله ای زندگی می کند که علنا خرید و فروش مواد مخدر انجام می شود و حتی کودکان هم ممکن است به فکر خرید و فروش مواد مخدر بیفتند.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان با تاکید بر اینکه تا مسائل مسائل مشکلات اقتصادی درست نشود نمی توانیم شیوع اعتیاد در جامعه را کنترل کنیم، افزود: البته تلاش خود را می کنیم و همه دستگاه ها در این زمینه فعالیت می کنند.

وی خاطرنشان کرد: به خاطر همین است که با وجود همه تلاش‌هایی که می کنیم می بینیم مثل تردمیل بر می گردیم سر جای خودمان، اما چاره ای نیست و باید تلاش خودمان را بکنیم.

کوچ پیشگیری به فضای مجازی

علی اکبر ابراهیمی-معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان اصفهان نیز در مورد راهکارهای پیشگیری از اعتیاد به ایسنا، گفت: پیشگیری به معنای استفاده از فرصت‌ها برای گسترش دانش و مهارت سازی است تا مردم توانمند شده، یاد بگیرند و مشارکت کنند.

وی افزود: مفهوم پپشگیری در چند جمله خلاصه می شود؛ استفاده از فرصت‌های موجود، گسترش دانش، مهارت سازی، توانمندسازی مردم و مشارکت آنها در ارتقای سلامت روانی و اجتماعی. یکی از آنها پیشگیری از اعتیاد است که این فرصت قبلا به صورت حضوری و غیرحضوری فراهم بود، اما با همه گیری کرونا محدود شد و نمی توانیم وارد این فضا شویم.

معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان با بیان اینکه در شرایط کنونی همه دستگاه های متولی پیشگیری رو به فضاهای غیرحضوری آورده اند، افزود: فضای مجازی، رسانه‌ها، انیمیشن، بروشور، فضاهای شهری و … فرصت هایی است که می توان از آن استفاده و پیام‌های پیشگیری را منتقل کرد. فضاهای پیشگیری در کشور بسیار متنوع شده و از این طریق می توان اقدام به اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم کرد.

پیشگیری با تمرکز بر نهاد خانواده

ابراهیمی با تاکید براینکه تا زمانی که تمرکز بر نهاد خانواده نداشته باشیم در حوزه پیشگیری موفق نخواهیم شد، اظهار کرد: پیشگیری مبتنی بر خانواده، بسیار ساده است نه فقط در حوزه پیشگیری از اعتیاد. چون زمانی که در خانواده، پدر و مادر به هم عشق می ورزند فرزندان در یک فضای گرم، ایمن، صمیمی و محافظت کننده تریبت می شوند و به خاطر کمبود به سمت مواد مخدر و آسیب‌های دیگر نمی روند. بنابراین والدین باید ابتدا مهارت‌های زندگی خانوادگی و زناشویی را یاد بگیرند، بعد از آن مهارت فرزندپروری را یاد بگیرند و بعد نهادهای مختلف از مهد کودک تا آموزش و پرورش درگیر این موضوع شوند.

پیشگیری یک شبه حاصل نمی‌شود 

معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان با تاکید براینکه پیشگیری موضوعی نیست که یک صبح بیدار شویم و بگوییم می خواهیم انجام دهیم، تصریح کرد: پیشگیری یک فرایند پیوسته است که از قبل از بارداری و تولد فرزند شروع می شود، البته فقط در حوزه فقط اعتیاد نیست، بلکه شامل تمام آسیب های اجتماعی و چیزهایی می شود که ارزش‌های اجتماعی و هنجارهای ما را نابود می کند، بنابراین باید پیش از تولد، پیشگیری را شروع کنیم تا پیشگیری برای یک نسل آینده اتفاق افتد.

وی ادامه داد: اقدامات لحظه‌ای اسمش پیشگیری نیست، مثل آنچه در بلایای طبیعی می بینیم که یک مرتبه بلایی می آید و توجه همه به موضوعی جلب می شود، اما بعد همه چیز فراموش می شود، درحالی که باید مردم منطقه بلاخیز از ابتدا مهارت های مختلفی را یاد بگیرند تا در صورت بروز حادثه آمادگی لازم را داشته باشند.

ابراهیمی با بیان اینکه به مسئولان هم باید مهارت‌های کار تیمی و جمعی یاد داد، ‌گفت: دستگاه ها هرآنچه در توان دارند به اشتراک بگذارند و یک کار هم افزا صورت گیرد تا مردم بتوانند از آن استفاده کنند. متاسفانه عملکرد جزیره ای سال هاست آسیب زده، اما امیدوارم با فروکش کردن کرونا بتوانیم به این ایده ها و آرمان ها جامه عمل بپوشانیم، مخصوصا در حوزه خانواده و آموزش و پرورش.

دو آسیب جدی در حوزه پیشگیری

معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان به ظرفیت های بالای استان و وجود دانش و کارشناسان مجرب در حوزه پیشگیری اشاره و اضافه کرد: فاصله زیادی برای رسیدن به نقطه مطلوب نداریم و افراد زیادی در این زمینه تلاش می کنند، اما دو آسیب جدی وجود دارد؛ یکی اینکه مدیران می خواهند زود به نتیجه برسند و در دوره مدیریت آنها اتفاق خوبی بیفتد، درحالی که پیشگیری زمان بر است و شاید ۱۰ سال طول بکشد تا اثرات آن مشخص شود. بنابراین این دو با همدیگر اصطلاحا کشتی می گیرد و کارشناسان مجبورند کارهایی انجام دهند که شاید با مبانی دانش پیشگیری فاصله داشته باشد.

وی ادامه داد: موضوع دیگر این است که مباحث پیشگیری عینی نیست، یعنی آموزش داده می شود، اما نتیجه آن مشخص نیست که به کجا می رسد وگرنه منابع، دانش و انگیزه وجود دارد، اما تجمیع آنها و مقابله با دو چالشی که اشاره کردم سخت است. اگر همه اینها در کنار همدیگر قرار گیرد مطمئنا پیشگیری به ویژه در اصفهان با وجود افراد مجرب و با انگیزه می تواند الگویی برای کشور باشد.

مقاومت در برابر یادگیری

صبا خان احمدی_ مدیرعامل خانه مردم نهاد سفیران سلامت پرتیکان در شهرستان فریدن که نزدیک به یک دهه در حوزه پیشگیری از اعتیاد فعالیت می کند نیز به ایسنا گفت: عمده فعالیت‌های ما پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به ویژه اعتیاد و آموزش و آگاه‌سازی است.

وی اظهار کرد: باتوجه به برنامه هایی که برگزار می کنیم و بازخوردهایی که می گیریم عدم آگاهی در مردم نسبت به مواد مخدر وجود دارد، بنابراین سعی می کنیم در این زمینه فعالیت کنیم، اما یکی از موانع اصلی روحیه افراد است که همچنان در مقابل یادگیری مقاومت می کنند.

این فعال اجتماعی ادامه داد: بسیاری از افراد کسب اطلاع و شرکت در کارگاه های آموزشی را جالب نمی دانند و می گویند ما که اعتیاد پیدا نمی کنیم و در مقابل آن ایمن هستیم! بنابراین یکی از معضلات اصلی ما به دیدگاه افراد برمی گردد.

موازی کاری ادارات و پایین آمدن بهره وری

مدیرعامل خانه مردم نهاد سفیران سلامت پرتیکان ادامه داد: موضوع دیگر این است که پیشگیری از اعتیاد در بسیاری از ادارات دولتی مانند بهزیستی، بهداشت و درمان، ورزش و جوانان و نهادهای دیگر دنبال می شود، اما موازی کاری و فعالیت های مختلف، بهره وری کار را پایین می آورد. متاسفانه این فعالیت ها هدفمند نیست و بهره وری را پایین می آورد.

خان احمدی همچنین با بیان اینکه مشکلات اقتصادی و کرونا، فعالیت های اجتماعی را تحت شعاع قرار داده، تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از افرادی که فعالیت اجتماعی می کردند به تأمین نیازهای اولیه زندگی برگشته اند، به همین دلیل نیاز به آموزش و ارتقای فرهنگ در جامعه ضعیف و باعث شده مردم در مقابل مباحث اجتماعی و پیشگیری از آسیب هایی مثل اعتیاد بی توجه شوند.

یک دهم هزینه‌های درمان را صرف پیشگیری کنیم

وی همچنین با بیان اینکه آموزش های پیشگیری از اعتیاد به صورت رو در رو و حضوری نتیجه بهتری نسبت به مجازی دارد، افزود: شرایط کرونا مانع این کار است. در این شرایط مطالبه ای از مسئولان داریم؛ معمولا بخش عمده‌ای از بودجه‌های پیشگیری از اعتیاد صرف درمان می شود، درحالی که اگر یک دهم هزینه را در مسیر پیشگیری صرف می کردیم هم نتیجه بهتری داشت و هم از هزینه های بعدی پیشگیری می کرد.

این فعال اجتماعی با بیان اینکه پیشگیری بیشتر معطوف به مقابله و درمان شده است، اظهار کرد: پیشگیری هدفمند نتیجه بسیار بهتری خواهد داشت. در این زمینه گذراندن دوره های آموزشی برای نوجوانان و آگاهی بخشی و مهارت افزایی آنها تاثیر زیادی دارد، چراکه آمارها نشان می دهد اگر افراد تا سن ۲۵ سالگی به مصرف مواد گرایش پیدا نکنند، ایمنی بیشتری در مقابل مصرف مواد دارند، بنابراین باید از این قشر مراقبت بیشتری کنیم.

انتهای پیام

منبع:ایسنا