حجت‌الاسلام و المسلمین حمیدرضا ویژه درخصوص تعریف زیارت و پیامدهای ناشی از آن اظهار کرد: در نگاه دینی، برقراری دو ارتباط بسیار جدی باید ایجاد شود تا انسان بتواند به کمال نهایی که تقرب به خداوند است، دست یابد. من فکر می‌کنم که در ابتدا لازم است تعریف زیارت بیان شود تا از این طریق تقسیم‌بندی‌های زیارت به صورت واضح‌تری مشخص شود و به تبع آن آداب و آثار زیارت نیز عیان خواهد شد.
وی ادامه داد: بنابراین ارتباط با خداوند و ارتباط با انسان کامل، به عنوان ضروریات ارتباطی است تا انسان بتواند به شرایط ایده‌آل انسانی و قرآنی برسد. به عنوان مثال در بخشی از آیه ۶۹ سوره نساء «وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ» اطاعت از خدا و اطاعت از انسان کامل عنوان می‌شود. این دو موضوع متفاوت از یکدیگر نیستند، اما ارتباط ما شامل دو بخش می‌شود که در واقع ارتباط با انسان کامل، نوعی برقراری ارتباط با خداوند نیز به شمار می‌رود.
این کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: برقراری ارتباط با خداوند تحت عنوان «دعا» بیان می‌شود که نماز یکی از مصادیق بارز دعا است. در کنار دعا موضوع زیارت نیز بیان می‌شود که به معنای ارتباط با انسان کامل است.
ویژه اضافه کرد: زیارت دارای تقسیم‌بندی‌های گوناگونی است که یکی از آن‌ها زیارت در زمان حیات و زیارت در زمان ممات است، در روایات نیز بیان شده است که زیارت انسان‌های کامل، هنگامی که از دنیا رفته‌اند، همانند زیارتی است که در زمان زنده بودن آن‌ها صورت می‌گیرد.
وی عنوان کرد: تقسیم‌بندی دیگری که وجود دارد زیارت از راه نزدیک و زیارت از راه دور را شامل می‌شود. به این معنی هنگامی که به واسطه شرایط موجود نمی‌توان زیارت از راه نزدیک را انجام داد، زیارت از راه دور را جایگزین خواهیم کرد، بر این اساس در هیچ شرایطی، زیارت تعطیل نخواهد شد. در واقع ما همواره موظف به برقراری ارتباط با انسان کامل هستیم.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: امام صادق(ع) درخصوص زیارت امام حسین(ع) به یکی از اصحاب خود فرمودند که آیا هرروز ایشان را زیارت می‌کنی؟ فرد در پاسخ بیان کرد که هرروز شرایط زیارت برای او مهیا نیست. امام در جواب او فرمودند «هرروز به پشت‌بام برو و دستت را بر سینه بگذار و عبارت (صل‌الله علیک یا اباعبدالله) را سه مرتبه بیان کن». با توجه به این روایت، زیارت از راه دور و به تعبیری رابطه انسان کامل تبیین و مشخص می‌شود. در حالی که زیارت از راه نزدیک در شرایط مناسب، آثار ارزشمندی به همراه خواهد داشت.
ویژه تشریح کرد: ارتباط با خداوند و ارتباط با انسان کامل در مسیری که برای رسیدن به ایده‌آل انسانی طی می‌کنیم، در هیچ مقطعی نباید تعطیل شود. به عنوان مثال در مباحث تغذیه جسمی، آب‌رسانی و غذارسانی به اندام باید به صورت مداوم انجام شود وگرنه مرگ انسان را به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: زیارت نیز به همین شکل خواهد بود، به طوری که اگر تداوم در زیارت وجود نداشته باشد و تنها به صورت مقطعی انجام شود حتما باعث مرگ معنوی انسان می‌شود. لذا در صورت وجود شرایط زیارت از راه نزدیک انجام خواهد شد، اما اگر شرایط فراهم نباشد زیارت از راه دور انجام می‌شود که این امر مبحثی عقلانی است و در روایات نیز مورد تأیید قرار می‌گیرد.
این کارشناس مذهبی بیان کرد: به اعتقاد من معرفت‌افزایی، مهمترین آداب زیارت است. به این معنی که باید شناخت خود نسبت به انسان‌های کامل را افزایش دهیم. به این ترتیب هرچه معرفت‌افزایی بیشتری ایجاد شود، بهره‌مندی ما از ارتباط با انسان کامل افزایش پیدا می‌کند. در روایات متعددی نیز بحث معرفت و شناخت امامان بیان شده است.
ویژه گفت: در حوزه رفتاری آداب زیارت نیز باید طهارت‌افزایی مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال غسل و وضو از جمله اعمالی است که علاوه بر طهارت ظاهری، طهارت باطنی نیز ایجاد می‌کند. طهارت‌افزایی به تعبیری دیگر در معنای اخلاص به کار می‌رود، به این معنی که باید نیت درستی داشته باشیم و قلب خود را از حسد، تکبر، کینه و … پاک کنیم. از این رو طهارت‌افزایی و معرفت‌افزایی اثرگذاری زیارت را افزایش خواهد داد.
وی ادامه داد: ارتباط با انسان کامل، منجر به تقرب به آن‌ها می‌شود. تقرب و نزدیکی به انسان‌های کامل به این معنی است که فکر، اعتقادات و مبانی گفتمانی افراد به امام نزدیک شود تا در مسیری که امام فکر و عمل می‌کند، قدم بردارد. بنابراین تقرب به مبانی فکری امامان، نزدیک شدن به عملکرد و حوزه رفتاری آن‌ها را نیز در پی خواهد داشت و در نهایت به تقرب الهی دست پیدا می‌کند.
منبع: ايسنا